การศึกษาทั่วไป เพื่อการสร้างสรรค์ความเป็นไทยในศตวรรษที่ ๒๑ :

Abstract

การสร้างทักษะความคิด ตามแนวพุทธธรรมด้วยกระบวนทัศน์แบบโยนิโสมนสิการ ตั้งอยู่บนฐานของความจริงที่ว่าสภาวะจิตใจของมนุษย์ มีส่วนสัมพันธ์ต่อการแสดงออกด้านพฤติกรรมมนุษย์ทั้งในด้านกายกรรม วจีกรรมและมโนกรรม หมายความว่าหากจิตใจมีการอบรม ฝึกฝนและสร้างทักษะให้เกิดวิธีคิดอย่างถูกต้องดีแล้วก็จะเป็นปัจจัยสำคัญที่จะทำให้เกิดดุลยภาพของพฤติกรรมนั้นได้ ตามนัยพุทธธรรมเรียกว่ากระบวนการนี้ว่าวิธีคิดแบบโยนิโสมนสิการ คือการคิดไตร่ตรองอย่างแยบคาย การคิดเชิงวิเคราะห์ วิพากษ์วิจารณ์ มี ๑๐ ขั้น ผู้ฝึกฝนอบรมความคิดด้วยวิธีนี้อย่างครบถ้วน สามารถพัฒนาตนไปสู่ความเป็นคนเก่ง คนดี และมีความสุขได้จัดเป็นกระบวนการขัดเกลาทางพุทธศาสนาเรียกว่าไตรสิกขา คือสีลสิกขา ศึกษาให้เป็นคนดี สมาธิสิกขา ศึกษาให้มีความสุข จิตใจมั่นคง เบิกบานและปัญญาสิกขา ศึกษาให้เป็นคนเก่ง มีความเชี่ยวชาญ มีสติปัญญา มีความคิดถูกต้องดีงาม หากพิจารณาตามหลักสัมพันธภาพแล้ว วิธีคิดแบบโยนิโสมนสิการ มีความสัมพันธ์กับกระบวนการที่เรียกว่าไตรสิกขาและอริยมรรคมีองค์ ๘ ประการ ซึ่งอำนวยผลคือจะทำให้เป็นคนคิดกว้าง มองไกล ใฝ่สูง(หมายถึงใฝ่คุณธรรม) เป็นกระบวนการที่สอดคล้องเกี่ยวเนื่อง ถักทอ และเชื่อมต่อกันตลอดสาย Thinking Skill formation on the Buddhadhamma with the Yonisomanasikara process is based on the facts that Human mind had relations with human behavior in the bodily, verbal and mental states. That is to say, If our mind is trained or practiced to bring about the thinking method in the right way, it will be an important factor to cultivate that behavior balance. According to Buddhamahamma’s definition, 10 steps of process is called Yonisomanasikara critical reflection, critical thinking, analytical reflection, if a person practiced or trained with method, he could develop himself to be a good, excellent and happy person. In the other word, Buddhist process is called Trisikkha or the threefold training, namely : Silasikkha-training in morality, Samadhisikkha-training in cheerfulness, happiness and Panyasikkha-training in wisdom, will be professional or correct thinking. If we consider on relationship theory, Yonisomanasikara will have interaction with Trisikkha process and the Noble Eight Fold Paths