การจัดให้มีการคุ้มครองหญิงที่รับตั้งครรภ์แทนและเด็กตามกฎหมายคุ้มครองเด็กที่เกิดโดยอาศัยเทคโนโลยีช่วยการเจริญพันธุ์ทางการแพทย์

Abstract

วิทยานิพนธ์นี้ศึกษาเกี่ยวกับการใช้เทคโนโลยีช่วยการเจริญพันธุ์ทางการแพทย์ กรณีให้หญิงอื่นรับตั้งครรภ์แทน (Surrogacy) โดยใช้วิธีการทำเด็กหลอดแก้ว คือ การปฏิสนธิภายนอกร่างกาย (In Vitro Fertilization: IVF) เพื่อให้ได้ตัวอ่อนที่มีคุณสมบัติที่พร้อมต่อการฝังตัวแล้วนำกลับเข้าสู่โพรงมดลูกของหญิงที่รับตั้งครรภ์แทน ซึ่งการกระทำดังกล่าวอาจก่อให้เกิดสัญญารับตั้งครรภ์แทนที่มีการกำหนดเงื่อนไขไว้เป็นพิเศษ ประเทศไทยมีพระราชบัญญัติคุ้มครองเด็กที่เกิดโดยอาศัยเทคโนโลยีช่วยการเจริญพันธุ์ทางการแพทย์ พ.ศ. 2558 (Protection of a child born by medically assisted reproductive technology act, B.E. 2558 (2015)) ใช้บังคับ เพื่อเปิดโอกาสให้มีการรักษาภาวะการมีบุตรยากแก่ผู้ที่มีบุตรยาก โดยสามารถดำเนินการได้ถูกต้องตามกฎหมาย พระราชบัญญัตินี้ประกาศใช้เพื่อกำหนดสถานะความเป็นบิดา มารดา และสถานะความเป็นบุตรโดยชอบด้วยกฎหมายของเด็กที่เกิดจากการใช้เทคโนโลยีช่วยการเจริญพันธุ์ทางการแพทย์ แต่พระราชบัญญัตินี้กลับไม่ได้บัญญัติความคุ้มครองสุขภาพของหญิงที่รับตั้งครรภ์แทนให้ครอบคลุมโดยคุ้มครองแก่หญิงที่รับตั้งครรภ์แทนอย่างเหมาะสม และไม่ได้กำหนดให้มีการรับรองสิทธิของหญิงที่รับตั้งครรภ์แทนไว้อย่างเพียงพอ หญิงที่รับตั้งครรภ์แทนจึงอาจถูกละเมิดสิทธิในด้านสุขภาพทางเพศและสิทธิอนามัยเจริญพันธุ์ (Reproductive Rights) และในกรณีที่สามีและภริยาที่ชอบด้วยกฎหมายนั้นถึงแก่ความตายก่อนที่เด็กจะเกิด พระราชบัญญัตินี้กำหนดเพียงให้หญิงที่รับตั้งครรภ์แทนเป็นผู้ปกครองเด็กจนกว่าจะมีการตั้งผู้ปกครอง (Conservator) ขึ้นใหม่ ทำให้หญิงที่รับตั้งครรภ์แทนต้องรับภาระ หน้าที่เกินกว่าที่ได้ตกลงกันไว้ในสัญญา โดยวิทยานิพนธ์นี้จะมุ่งศึกษาเปรียบเทียบแนวคิด ทฤษฎี และหลักเกณฑ์ต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้อง ทั้งในประเทศไทยและต่างประเทศ เพื่อค้นหาแนวทางที่เหมาะสมในการพัฒนาปรับปรุงบทบัญญัติกฎหมายต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้อง