ปัญหาเรื่องสิทธิและเสรีภาพตามรัฐธรรมนูญในการควบคุมตัวจำเลยไว้ ภายหลังศาลมีคำพิพากษายกฟ้อง

Abstract

งานวิจัยฉบับนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาถึงความเป็นมาและวิวัฒนาการ ทฤษฎีของกฎหมายที่เกี่ยวกับสิทธิเสรีภาพของจำเลยหรือผู้ต้องขัง เพื่อศึกษากฎหมายของประเทศไทยเปรียบเทียบกับต่างประเทศกฎหมายที่เกี่ยวกับสิทธิเสรีภาพของจำเลย เพื่อให้ได้แนวทางแก้ไขกฎหมายเกี่ยวข้อง ปรับปรุงมาตรการทางกฎหมายให้มีความชัดเจนและบังคับใช้ได้อย่างมีประสิทธิภาพ จากการศึกษาพบว่า มาตราการทางกฎหมายกรณีศาลยกฟ้องตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญามาตรา 185 วรรคแรก จะเห็นได้ว่า กฎหมายได้กำหนดว่ากรณีที่ศาลยกฟ้องเพราะเห็นว่าจำเลยมิได้กระทำผิด การกระทำของจำเลยไม่เป็นความผิด ให้ศาลยกฟ้องโจทก์และปล่อยจำเลยไปโดยกฎหมายก็มิได้กำหนดไว้ชัดเจนให้ศาลใช้ดุลพินิจในการพิจารณา หรือกำหนดหลักเกณฑ์ว่าจะนำมาใช้ในกรณีใด ซึ่งความไม่ชัดเจนนี้จึงเป็นปัญหาเปิดช่องให้ศาลใช้ดุลพินิจอย่างไร้ขอบเขต และมีความไม่สอดคล้องกับหลักรัฐธรรมนูญในส่วนสิทธิเสรีภาพของบุคคลซึ่งเป็นสิทธิขั้นพื้นฐานในกระบวนการยุติธรรม ผู้ต้องขังหรือผู้ต้องหายังต้องเผชิญกับปัญหาความเหลื่อมล้ำไม่เท่าเทียมกันในการปล่อยตัวชั่วคราว ในการใช้ดุลพินิจของศาลเพียงอย่างเดียว ศาลจะอนุญาตให้ปล่อยตัวชั่วคราวจากการคุมขัง ทำให้ผู้ต้องขังหรือผู้ต้องหาที่อยู่ระหว่างพิจารณาคดีในชั้นอุทธรณ์หรือฎีกา ได้รับผลกระทบต่อสิทธิเสรีภาพ ซึ่งแท้จริงผู้ต้องขังหรือผู้ต้องหาที่ศาลชั้นต้นยกฟ้อง ควรได้รับความคุ้มครองเคารพสิทธิและเสรีภาพในชีวิตและร่างกาย อย่างเท่าเทียม เนื่องจากในคดีอาญาผู้ต้องขังหรือจำเลยเหล่านั้น ถือว่ายังเป็นผู้บริสุทธิ์อยู่ เพื่อเป็นแนวทางในการแก้ไขปัญหาดังกล่าว จึงเสนอแนะให้มีการแก้ไขปรับปรุงกฎหมายที่เกี่ยวข้องกับมาตราการสั่งขังจำเลยไว้ภายหลังศาลชั้นต้นยกฟ้อง โดยกำหนดขอบเขตของกฎหมายให้มีความชัดเจนสอดคล้องกับหลักสิทธิเสรีภาพตามรัฐธรรมนูญให้มากยิ่งขึ้น เพื่อไม่ให้เกิดผลร้ายหรือขัดต่อหลักสันนิษฐานเป็นผู้บริสุทธิ์ เสริมสร้างความคุ้มครองสิทธิและเสรีภาพของประชาชนที่ยังเป็นผู้บริสุทธิ์ ให้กฎหมายสามารถบังคับใช้ได้อย่างมีประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้น