ปัญหาและอุปสรรคทางกฎหมายเกี่ยวกับการคุ้มครองสิทธิชุมชน ในคดีปกครอง

Abstract

วิทยานิพนธ์นี้เป็นการนำเสนอผลงานวิจัย เรื่องการคุ้มครองสิทธิชุมชนในคดีปกครอง มุ่งนำเสนอผลงานวิจัยในประเด็นปัญหาการคุ้มครองสิทธิชุมชนในการฟ้องและร้องสอดคดีปกครอง โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อกำหนดให้ชุมชนมีสิทธิและหน้าที่ร่วมมือกับรัฐในการปกป้องทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม เนื่องจากเป็นผู้ที่ได้รับผลกระทบจากการทำลายทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมโดยตรง จากการศึกษาพบว่า การฟ้องคดีปกครองจะต้องอาศัยพระราชบัญญัติจัดตั้งศาลปกครองและวิธีพิจารณาคดีปกครอง พ.ศ. 2542 มาตรา 9 และมาตรา 42 ส่วนการร้องสอดเป็นไปตามระเบียบที่ประชุมใหญ่ตุลาการในศาลปกครองสูงสุด ว่าด้วยการพิจารณาคดีปกครอง พ.ศ. 2543 ข้อที่ 78 โดยจะต้องเป็นผู้ที่ได้รับความเดือดร้อนหรืออาจจะเดือดร้อนและมีสถานะเป็นบุคคลหรือนิติบุคคลตามกฎหมายด้วย ดังนั้นเมื่อชุมชนมิใช่บุคคลตามบทบัญญัติแห่งกฎหมาย จึงไม่มีสิทธิและหน้าที่ในการฟ้องหรือร้องสอด เพื่อปกป้องทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมได้ แม้ปัจจุบันจะมีประมวลวิธีพิจารณาความแพ่ง หมวด 4 ว่าด้วยการดำเนินคดีแบบกลุ่ม แต่ก็ไม่มีบทบัญญัติรับรองสิทธิและหน้าที่ไว้โดยตรงในคดีปกครอง จึงทำให้สิทธิชุมชนไม่ได้ถูกรับรองไว้ในบทบัญญัติกฎหมาย จากการศึกษาขอเสนอแนะว่า ควรมีบทบัญญัติกฎหมายสารบัญญัติรองรับสิทธิชุมชน ทั้งสิทธิในการฟ้อง การร้องสอดและรับรองสถานะหรือตัวตนของชุมชน รวมทั้งให้มีหน่วยงานอิสระหรือหน่วยงานกลางในการควบคุมและดำเนินการของชุมชนในเรื่องต่าง ๆ ไว้ในบทบัญญัติกฎหมายดังกล่าว เพื่อให้ศาลปกครองใช้เป็นแนวทางในการพิจารณาสิทธิของชุมชนในการปกป้องทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม