ปัญหาการดำเนินวิธีอนุญาโตตุลาการในการระงับข้อพิพาททางสัญญาระหว่างหน่วยงานของรัฐกับผู้ลงทุนเอกชน

Abstract

ประเทศไทยได้กำหนดวิธีการอนุญาโตตุลาการไว้ในสัญญาระหว่างหน่วยงานของรัฐกับเอกชนมาตั้งแต่ก่อนปี พ.ศ. 2520 และภาครัฐยอมรับว่าวิธีการอนุญาโตตุลาการเป็นระบบสากลจึงมีการกำหนดวิธีการอนุญาโตตุลาการในสัญญาดังกล่าวตลอดมา โดยมาตรา 15 แห่งพระราชบัญญัติอนุญาโตตุลาการ พ.ศ. 2545 ได้บัญญัติรับรองให้สัญญาระหว่างหน่วยงานของรัฐกับเอกชนไม่ว่าจะเป็นสัญญาทางปกครองหรือไม่ก็ตาม คู่สัญญาอาจตกลงให้ใช้วิธีการอนุญาโตตุลาการในการระงับข้อพิพาทได้ อย่างไรก็ตาม เมื่อมีการตกลงให้ใช้วิธีการอนุญาโตตุลาการในสัญญาดังกล่าวแล้ว ในหลายกรณีโดยเฉพาะสัญญาลงทุนโครงการขนาดใหญ่หรือสัญญาสัมปทานของรัฐ ปรากฏว่าในหลายโครงการมักจะเกิดปัญหาข้อพิพาททางสัญญาและหน่วยงานของรัฐหลายแห่งต้องตกเป็นฝ่ายแพ้คดีในชั้นอนุญาโตตุลาการ และที่ผ่านมารัฐบาลได้พยายามแก้ไขปัญหาที่เกิดขึ้นโดยได้มีมติคณะรัฐมนตรี เมื่อวันที่ 28 กรกฎาคม 2552 เรื่อง การทำสัญญาระหว่างหน่วยงานของรัฐกับเอกชน กำหนดว่า "สัญญาทุกประเภทที่หน่วยงานของรัฐทำกับเอกชนในไทยหรือต่างประเทศไม่ว่าจะเป็นสัญญาทางปกครองหรือไม่ ไม่ควรเขียนผูกมัดในสัญญาให้มอบข้อพิพาทให้คณะอนุญาโตตุลาการเป็นผู้ชี้ขาด แต่หากมีปัญหาหรือความจำเป็นหรือเป็นข้อเรียกร้องของคู่สัญญาอีกฝ่ายที่มิอาจหลีกเลี่ยงได้ ให้เสนอคณะรัฐมนตรีพิจารณาอนุมัติเป็นรายๆ ไป"