มาตรการทางกฎหมายเกี่ยวกับการคุ้มครองและเยียวยาผู้บริโภคในผลิตภัณฑ์เพื่อสุขภาพและความงาม

Abstract

วิทยานิพนธ์ฉบับนี้มุ่งศึกษาปัญหาทางกฎหมายเกี่ยวกับการคุ้มครองและการเยียวยาผู้บริโภคในผลิตภัณฑ์เพื่อสุขภาพและความงามที่เกี่ยวข้องกับผลิตภัณฑ์เครื่องสำอางและผลิตภัณฑ์เสริมอาหารในการระบุคำเตือนลงบนฉลากผลิตภัณฑ์ การแจ้งและการกำหนดให้มีแพทย์เป็นพยานผู้เชี่ยวชาญเพื่อพิสูจน์ความเสียหายและการเยียวยาผู้บริโภคกรณีผลิตภัณฑ์ขาดประสิทธิภาพ จากการศึกษาพบว่า พระราชบัญญัติคุ้มครองผู้บริโภค พ.ศ. 2522 แม้จะกำหนดให้ผู้ประกอบธุรกิจมีหน้าที่ต้องระบุคำเตือนลงบนฉลากผลิตภัณฑ์ก็ตาม แต่ก็ยังไม่ครอบคลุมถึงความเสี่ยงอย่างอื่นที่เป็นอันตรายต่อผู้บริโภคซึ่งกฎหมายไม่ได้กำหนดหลักเกณฑ์และเงื่อนไขไว้เป็นการเฉพาะ และพบว่าการพิจารณาคดีตามพระราชบัญญัติวิธีพิจารณาคดีผู้บริโภค พ.ศ.2551 ได้กำหนดให้ศาลใช้ดุลยพินิจในการกำหนดให้มีพยานผู้เชี่ยวชาญเพื่อพิสูจน์ความเสียหาย ซึ่งกรณีดังกล่าวไม่เป็นการเยียวยาที่เป็นธรรมต่อผู้บริโภค เพราะสารเคมีทางวิทยาศาสตร์แต่ละชนิดต้องอาศัยแพทย์ผู้เชี่ยวชาญเฉพาะทางในการพิสูจน์เกี่ยวกับผลข้างเคียง ความรุนแรง ระยะเวลาในการรักษา และค่าใช้จ่ายในการรักษา รวมทั้งการเยียวยาความเสียหายในกรณีที่ผลิตภัณฑ์ขาดประสิทธิภาพ แม้ผู้บริโภคจะสามารถเข้าร้องเรียนต่อสำนักงานคณะกรรมการคุ้มครองผู้บริโภคหรือฟ้องร้องต่อศาลในคดีผู้บริโภคได้ก้ตาม แต่กลับพบข้อมูลว่ามีการร้องเรียนจำนวนน้อยและไม่มีข้อมูลการฟ้องคดีเนื่องจากไม่คุ้มค่าต่อค่าใช้จ่ายและเวลาในการดำเนินการเมื่อเทียบกับราคาของผลิตภัณฑ์ จึงเห็นควรให้มีการกำหนดหน้าที่ให้ผู้ประกอบธุรกิจต้องระบุคำเตือนเพื่อไม่ให้ผู้บริโภคได้รับความเสี่ยงจากการบริโภคผลิตภัณฑ์และได้รับความปลอดภัยมากที่สุด เพื่อแจ้งให้ทราบถึงผลข้างเคียงที่อาจเกิดจากผลิตภัณฑ์บนฉลาก และการพิจารณาคดีผู้บริโภคตามพระราชบัญญัติวิธีพิจารณาคดีผู้บริโภค พ.ศ.2551 ต้องกำหนดให้ศาลมีหน้าที่ในการแจ้งให้คู่ความทราบและเรียกแพทย์เข้ามาเป็นพยานผู้เชี่ยวชาญในคดรแทนที่จะให้เป็นดุลยพินิจของศาล และถ้าผลิตภัณฑ์ขาดประสิทธิภาพเกินกว่าที่ได้กล่าวอ้าง ควรกำหนดให้ผู้ประกอบธุรกิจมีหน้าที่ต้องคืนเงินค่าสินค้า เพื่อก่อให้เกิดการคุ้มครองและการเยียวยาแก่ผู้บริโภคที่ดียิ่งขึ้นต่อไป