มาตรการทางกฎหมายในการรวบรวมพยานหลักฐานทางวิทยาศาสตร์ตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา

Abstract

งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาความเป็นมา แนวคิด ทฤษฎี ที่เกี่ยวข้องกับมาตรการทางกฎหมายในการรวบรวมพยานหลักฐานทางวิทยาศาสตร์ตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา ตามกฎหมายไทยและกฎหมายต่างประเทศ เพื่อวิเคราะห์ถึงปัญหาทางกฎหมายและอุปสรรคในการบังคับใช้กฎหมายวิธีพิจารณาความอาญาในการรวบรวมพยานหลักฐานทางวิทยาศาสตร์ของเจ้าหน้าที่ตำรวจ และเพื่อหาแนวทางในการปรับปรุงกฎหมายดังกล่าวให้สามารถบังคับใช้ได้อย่างมีประสิทธิภาพและสอดคล้องกับหลักสากล ผลการศึกษาพบว่า การใช้ดุลพินิจในการรวบรวมพยานหลักฐานทางวิทยาศาสตร์เข้ามาในสำนวนสอบสวน ตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา มาตรา 131/1 ได้กำหนดให้อำนาจพนักงานสอบสวนไว้อย่างกว้าง ๆ ในการใช้ดุลพินิจในการรวบรวมพยานหลักฐาน โดยไม่มีแนวทางการบังคับใช้กฎหมายอย่างชัดเจน ซึ่งอาจทำให้การรวบรวมพยานหลักฐานเข้ามาในสำนวนมีความบกพร่องหรือไม่ชอบธรรมได้ อีกทั้งกฎหมายมิได้มีการกำหนดขั้นตอนการตรวจสถานที่เกิดเหตุและวิธีการรักษาสถานที่เกิดเหตุไว้ มีเพียงระเบียบการตำรวจเกี่ยวกับคดีและคำสั่งสำนักงานพิสูจน์หลักฐานตำรวจเพียงเท่านั้น มิได้เป็นกฎหมายที่มีผลบังคับใช้อย่างเคร่งครัด เช่นนี้อาจทำให้การปฏิบัติในการตรวจสถานที่เกิดเหตุก่อให้เกิดความไม่เป็นธรรมแก่คดีได้ ดังนั้นจะเห็นได้ว่ากฎหมายเกี่ยวกับการรวบรวมพยานหลักฐานทางวิทยาศาสตร์มีปัญหาอยู่หลายประการจึงต้องศึกษาเพื่อหาแนวทางในการปรับปรุงพัฒนาต่อไป ข้อเสนอแนะจากการศึกษาจึงได้เสนอแนวทางในการปรับปรุงแก้ไขประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา มาตรา 131/1 ในส่วนที่เกี่ยวกับการใช้ดุลพินิจของพนักงานสอบสวนในการรวบรวมพยานหลักฐานทางวิทยาศาสตร์และขั้นตอนในการตรวจสถานที่เกิดเหตุ อีกทั้งตามระเบียบการตำรวจเกี่ยวกับคดี และคำสั่งสำนักงานพิสูจน์หลักฐานตำรวจนั้น มิได้มีฐานะเป็นบทบัญญัติแห่งกฎหมาย เช่นนี้จึงควรมีการวางหลักกฎหมายโดยกำหนดบทบัญญัติแห่งกฎหมายเป็นกฎหมายลำดับหลัก หรือกฎหมายลำดับรอง เพื่อให้เกิดมาตรฐานและถูกต้องตามหลักสากล จึงเห็นควรให้มีการกำหนดไว้โดยละเอียดโดยบัญญัติเป็นกฎกระทรวง