ปัญหากฎหมายเกี่ยวกับการเข้าร่วมโครงการของรัฐในการแก้ไขปัญหา ผลกระทบทางเศรษฐกิจจากการแพร่ระบาดของโรคโควิด-19

Abstract

สารนิพนธ์ฉบับนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาปัญหากฎหมาย ที่เกี่ยวกับการเข้าร่วมโครงการเราชนะ ซึ่งเป็นโครงการของรัฐสำหรับการแก้ไขปัญหาเศรษฐกิจให้กับประชาชนจากการแพร่ระบาดของโรคโควิด-19 ที่เริ่มดำเนินการในช่วงปี พ.ศ. 2563 ตลอดมาจนถึงปัจจุบันและเพื่อเสนอแนะแนวทางการแก้ไขปัญหาที่เกิดขึ้นจากการดำเนินโครงการเราชนะให้เหมาะสมและยั่งยืนต่อไป จากการศึกษาพบว่า โครงการเราชนะ เป็นโครงการที่สำนักงานเศรษฐกิจการคลัง สังกัดกระทรวงการคลัง ได้รับอนุมัติจากคณะรัฐมนตรี ภายใต้แผนงานเยียวยาตามพระราชกำหนดให้อำนาจกระทรวงการคลังกู้เงินเพื่อแก้ไขปัญหา เยียวยา และฟื้นฟูเศรษฐกิจและสังคมที่ได้รับผลกระทบจากการระบาดของโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 พ.ศ. 2563 และพระราชกำหนดให้อำนาจกระทรวงการคลังกู้เงินเพื่อแก้ไขปัญหาเศรฐกิจและสังคมจากการระบาดของโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 เพิ่มเติม พ.ศ. 2564 โดยโครงการดังกล่าวได้สนับสนุนเงินช่วยเหลือจากรัฐให้แก่ประชาชนผู้มีสิทธิที่เข้าร่วมโครงการเพื่อใช้จ่ายในการซื้อสินค้าอุปโภคบริโภคในชีวิตประจำวัน ซึ่งจากการศึกษา พบปัญหาทางกฎหมายสำคัญ 3 ประเด็นด้วยกัน คือ ปัญหาทางกฎหมายเกี่ยวกับการเพิกถอนนิติกรรมในสัญญาซื้อขายจากเงินที่ได้รับจากโครงการเราชนะ ปัญหาเกี่ยวกับความไม่ชอบด้วยกฎหมายของหลักเกณฑ์ เงื่อนไข และความยินยอมของผู้ประกอบการที่เข้าร่วมโครงการเราชนะ และปัญหาทางกฎหมายเกี่ยวกับเขตอำนาจศาลในคดีที่เกี่ยวข้องกับโครงการเราชนะ ทั้งนี้ ผลการศึกษาเปรียบเทียบกับนโยบายและกฎหมายของต่างประเทศในการจัดทำโครงการบริการสาธารณะเพื่อแก้ไขปัญหาทางเศรษฐกิจในสถานการณ์การแพร่ระบาดของโรคโควิด-19 ได้แก่ สหรัฐอเมริกา ราชอาณาจักรสวีเดน และสาธารณรัฐสิงคโปร์ พบว่าเมื่อนำหลักการ แนวคิด และทฤษฎีทางกฎหมาย ตลอดจนนโยบายและกฎหมายของต่างประเทศมาปรับใช้ในประเทศไทยแล้ว จะก่อให้เกิดแนวทางแก้ไขปัญหาซึ่งมีแนวทางสำคัญคือ ประการแรก สำนักงานเศรษฐกิจการคลัง ต้องกำหนดแนวทางหรือแนวปฏิบัติให้ชัดเจน เหมาะสม สำหรับการเรียกเงินคืนจากผู้ประกอบการที่ได้รับเงินจากโครงการเราชนะไปแล้ว โดยต้องพิจารณาแยกส่วนระหว่างเงินของประชาชนผู้มีสิทธิเข้าร่วมโครงการเราชนะกับเงินหรือประโยชน์ที่ได้จากการที่ผู้ประกอบการได้รับจากการทุจริต หรือหลอกลวง หรือได้รับเกินสิทธิที่ควรจะได้รับจากโครงการเราชนะ ประการที่สอง สำนักงานเศรษฐกิจการคลัง จะต้องกำหนดหลักเกณฑ์หรือเงื่อนไขในการเข้าร่วมโครงการเราชนะให้ชัดเจน เป็นธรรม สอดคล้องกับสภาพเศรษฐกิจในปัจจุบัน โดยกำหนดเนื้อหาของหลักเกณฑ์ให้มีการเรียกเงินคืนเฉพาะส่วนที่ผู้ประกอบการได้มาโดยทุจริต หรือเป็นเงินหรือผลประโยชน์ที่ได้เพิ่มมาจากการทุจริต หรือเกินกว่าสิทธิของผู้ประกอบการหรือเกินกว่าสิทธิ ที่จะได้รับเท่านั้น และประการที่สาม สำนักงานเศรษฐกิจการคลัง ในฐานะผู้ถูกฟ้องในคดีปกครองในกรณีที่ออกคำสั่งเรียกให้ผู้ประกอบการคืนเงินที่ได้รับจากโครงการเราชนะ และเป็นหน่วยงานของรัฐผู้รับผิดชอบโครงการ ควรยื่นคำร้องขอวินิจฉัยชี้ขาดอำนาจหน้าที่ระหว่างศาล เพื่อให้คณะกรรมการวินิจฉัยชี้ขาดอำนาจหน้าที่ระหว่างศาล ได้วินิจฉัยเป็นบรรทัดฐานถึงเขตอำนาจศาลสำหรับข้อพิพาทเกี่ยวกับการเรียกเงินคืนในโครงการเราชนะ ซึ่งก็จะก่อให้เกิดความชัดเจนในทางคดี และทำให้การพิจารณาคดีมีมาตรฐาน สามารถอำนวยความยุติธรรมต่อผู้มีส่วนได้เสียในโครงการเราชนะได้อย่างมีประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้น