สิทธิของผู้ต้องหาในคดีอาญา : ศึกษากรณีการออกหมายเรียกผู้ต้องหาอันนำไปสู่เหตุแห่งการออกหมายจับ

Abstract

การศึกษานี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาแนวคิดทฤษฎีและกฎหมายที่เกี่ยวข้องกับสิทธิและเสรีภาพของบุคคลโดยเฉพาะสิทธิของผู้ต้องหาในคดีอาญาทั้งหลักการในประเทศไทยและต่างประเทศ เพื่อนำมาวิเคราะห์ถึงเหตุจำเป็นในการออกหมายจับผู้ต้องหาในชั้นสอบสวน ตลอดถึงการออกหมายเรียกผู้ต้องหาซึ่งในปัจจุบันถูกนำไปใช้เป็นหลักฐานสำคัญในการร้องขอให้ศาลออกหมายจับในเหตุอันควรเชื่อว่าจะหลบหนีด้วย ผลการศึกษาพบว่า ในคดีความผิดที่มีอัตราโทษจำคุกอย่างสูงเกินกว่า 3 ปี ขึ้นไป พนักงานสอบสวนจะใช้ดุลพินิจในการออกหมายเรียกก่อน หรือจะร้องขอให้ศาลออกหมายจับผู้ต้องหาทันทีก็ได้ ทำให้ผู้ต้องหาได้รับการปฏิบัติไม่เหมือนกัน ผู้ต้องหาบางรายไม่มีพฤติการณ์หลบหนี หรือพฤติการณ์อันตรายอื่นใด แต่กลับถูกออกหมายจับทันทีโดยมิได้มีการออกหมายเรียกก่อน ทำให้ผู้ต้องหานั้นไม่ได้รับความเป็นธรรม และยังพบปัญหาในเรื่องของวิธีการส่งหมายเรียกผู้ต้องหา ที่เป็นกรณีถกเถียงกันมายาวนานว่าพนักงานสอบสวนสามารถส่งหมายเรียกผู้ต้องหาทางไปรษณีย์ได้หรือไม่ ผู้วิจัยจึงขอเสนอแนะในเรื่องของเหตุแห่งการออกหมายจับ ซึ่งเห็นควรแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา มาตรา 66 โดยกำหนดให้มีมาตรฐานการออกหมายจับที่สมเหตุสมผลคำนึงถึงหลักสิทธิมนุษยชนมากขึ้น และเพิ่มเติมวิธีการส่งหมายเรียกผู้ต้องหาให้มีความชัดเจนเป็นลายลักษณ์อักษร รวมทั้งเพิ่มเติมเหตุในการเพิกถอนหมายจับไว้ในมาตรา 68 ในกรณีที่หมายจับนั้นออกโดยอาศัยเหตุอันควรเชื่อว่าจะหลบหนี ให้สามารถร้องขอต่อศาลให้เพิกถอนหมายจับโดยแสดงพยานหลักฐานหักล้างข้อสันนิษฐานให้เห็นว่าตนมิได้เจตนาหลบหนี เพื่อให้ศาลเพิกถอนหมายจับนั้นเสีย